Normy dotyczące hałasu w pracy elektroinstalatora

Szczegóły: Nadrzędna kategoria: Artykuły; Opublikowano: środa, 29, marzec 2017 08:06

Hałasem określamy każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy, albo szkodliwy dla zdrowia pracownika, lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy. W artykule (patrz: Podstawa prawna) zostały zamieszczone wszystkie przepisy i normy rządzące hałasem w miejscu pracy, w tym dopuszczalne wartości hałasu ze względu na ochronę słuchu.

Obowiązki pracodawcy
Pracodawca prowadzący zakład produkcyjny i zatrudniający m.in. elektroinstalatorów jest zobowiązany przepisami prawa do zapewnienia ochrony przed zagrożeniami związanymi z narażeniem pracowników na hałas. Tym samym powinien stosować w zakładzie produkcyjnym:

procesy technologiczne nie powodujące nadmiernego hałasu;
maszyny i inne urządzenia techniczne wytwarzające możliwie najmniejszy hałas, nie przekraczający dopuszczalnych wartości;
rozwiązania obniżające poziom hałasu w procesach pracy (z priorytetem środków redukcji hałasu u źródła jego powstawania).

Pracodawca powinien regularnie dokonywać pomiarów hałasu oraz porównywać wyniki tych pomiarów z wartościami NDN (najwyższych dopuszczalnych natężeń) i wartościami progów działania. Tryb, metody, rodzaj i częstotliwość wykonywania pomiarów, sposób rejestrowania i przechowywania wyników oraz ich udostępniania pracownikom określają przepisy w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

W przypadku przekroczenia wartości progów działania pracodawca powinien planować i podejmować czynności zmniejszające ryzyko zawodowe u pracowników. Jednym z tego rodzaju działań może być redukcja emisji hałasu u źródła powstania. Rozwiązania wyciszające źródła hałasu stanowią najszerszą grupę rozwiązań przeciwhałasowych. Są one zazwyczaj najbardziej efektywne. Z punktu widzenia akustyki najbardziej efektywne wyciszenie przemysłowych źródeł hałasu nie stanowi obecnie większego problemu.

Źródła emitowania hałasu i próby jego eliminacji
W hałasie przemysłowym źródła emitowania mogą mieć dwojaki charakter:

mogą być źródłami hałasu pochodzenia mechanicznego (materiałowego), czyli hałasu pochodzącego od drgań konkretnych płaszczyzn elementów maszyny;
mogą być źródłami hałasu pochodzenia aerodynamicznego (przepływowego), generowanego bezpośrednio w powietrzu w wyniku burzliwego przepływu.

Praktyczną radą może być zmniejszenie mocy akustycznej źródeł hałasu pochodzenia mechanicznego uzyskane poprzez:

zmniejszenie lub wyeliminowanie drgań elementów maszyny lub urządzenia;
przesunięcie najistotniejszych energetycznie częstotliwości drgań elementów do obszaru częstotliwości słabiej słyszalnych przez człowieka. Możliwe jest to na przykład przez zwiększenie masy lub zmniejszenie sztywności drgającego elementu. Takie posunięcie pozwala zmniejszyć częstotliwość drgań z kilkuset Hz do kilkudziesięciu Hz.

Pracodawcy mogą również uzyskać zmniejszenie mocy akustycznej źródeł hałasu pochodzenia aerodynamicznego w wyniku:

zmniejszenia prędkości przepływu powietrza lub prędkości poruszającego się w powietrzu ciała;
zmniejszenia zaburzeń przepływu powietrza poprzez wyeliminowanie sytuacji sprzyjających ich powstawaniu (np. poprzez oddalenie elementów maszyny od wirującego narzędzia).

Program ograniczania hałasu
Z uwagi na hałas w zakładzie pracodawcy mają obowiązek monitorować to zjawisko i eliminować źródło hałasu. Pracodawca tym samym powinien sporządzać i wprowadzać w życie program działań organizacyjno-technicznych zmierzających do ograniczenia narażenia
na hałas lub drgania mechaniczne oraz dostosowywać te działania do potrzeb pracowników należących do grup szczególnego ryzyka.

Program powinien uwzględniać w szczególności działania polegające na:

unikaniu procesów lub metod pracy powodujących narażenie na hałas i zastępowaniu ich innymi, stwarzającymi mniejsze narażenia;
dobieraniu środków pracy przeznaczonych do wykonywania określonej pracy, właściwie zaprojektowanych pod względem ergonomicznym, o możliwie najniższym poziomie emisji hałasu;
stosowaniu obudów dźwiękoizolacyjnych, kabin dźwiękoszczelnych, tłumików, ekranów, materiałów dźwiękochłonnych oraz układów izolujących i tłumiących dźwięki materiałowe;
projektowaniu miejsc pracy i rozmieszczaniu stanowisk pracy w sposób umożliwiający izolację od źródeł hałasu;
konserwowaniu środków pracy, obiektów budowlanych, urządzeń i układów izolujących i tłumiących hałas;
informowaniu i szkoleniu pracowników w zakresie poprawnego i bezpiecznego posługiwania się środkami pracy;
ograniczaniu czasu i poziomu narażenia oraz liczby osób narażonych na hałas przez właściwą organizację pracy, w szczególności stosowanie skróconego czasu lub przerw w pracy i rotacji na stanowiskach pracy.

Przykłady praktyczne

Przedsiębiorca zwraca się z zapytaniem, czy musi w jakiś sposób oznaczyć znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, w których wielkości hałasu przekraczają przyjęte normy?

Tak. Pracodawca oznacza znakami bezpieczeństwa miejsca pracy, w których wielkości charakteryzujące hałas przekraczają NDN oraz wydziela strefy z takimi miejscami i ogranicza do nich dostęp, jeśli jest to technicznie wykonalne. Pracodawca zapewnia pracownikom narażonym na działanie hałasu informacje i szkolenia w zakresie wyników oceny ryzyka zawodowego, potencjalnych jego skutków i środków niezbędnych do wyeliminowania lub ograniczania tego ryzyka.

Zdefiniowane są trzy wielkości służące do oceny hałasu w środowisku pracy:

poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy (lub do tygodnia pracy);
maksymalny poziom dźwięku;
szczytowy poziom dźwięku C.

Poziom ekspozycji na hałas nie może przekraczać wartości 85 dB, maksymalny poziom dźwięku A hałasu nie może przekraczać 115 dB, a szczytowy poziom dźwięku C nie może przekraczać 135 dB. Poziom ekspozycji na hałas zależy od tzw. równoważnego poziomu dźwięku A i obliczany jest w odniesieniu do 8-godzinnego dnia pracy lub tygodnia pracy (jeżeli poziom hałasu w poszczególnych dniach tygodnia jest różny). Równoważny poziom dźwięku A pozwala na oszacowanie skutków oddziaływania hałasu, którego poziom zmienia się w czasie. W przypadku, gdy poziom dźwięku A hałasu nie zmienia się w czasie, a narażenie trwa 8 godzin, poziom dźwięku A hałasu wyrażony w decybelach jest równy jego poziomowi równoważnemu oraz poziomowi ekspozycji na hałas.

(...)

Przemysław Gogojewicz

Pełna wersja artykułu w EI 2/2017 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl oraz www.magazyn-online.com