Obróbka kabli i przewodów

14Obróbka kabli i przewodów jest ważnym etapem prac montażowo-serwisowych, przy urządzeniach, maszynach oraz instalacjach elektrycznych. Warto przybliżyć kilka rodzajów narzędzi tego typu.

Nożyce ręczne
Dostępne na rynku nożyce ręczne pozwalają na cięcie kabli wykonanych zarówno z miedzi, jak i z aluminium. Ich podstawowa cecha to trwałość, bowiem ostrza są hartowane oraz zastosowano w nich mikroszlif. Komfort użytkowania poprawia odpowiednio dobrana przekładnia i geometria ostrzy. Nabyć można również nożyce o przedłużonych ramionach, które zapewniają czyste i łatwe cięcie bez zagięć. Nożyce ręczne dostępne są także w wersji teleskopowej, co pozwala na cięcie przy niewielkim wysiłku. Dostępne są także wersje nastawne ze śrubą przegubową.

15Z myślą o cięciu kabli miedzianych jedno i wielożyłowych zaprojektowano nożyce zapadkowe. Korzyści wynikające ze stosowania tego typu narzędzi to przede wszystkim czyste i gładkie cięcie bez miażdżenia i deformacji. Nożyce mogą być otwierane na każdym stadium cięcia. Ważna cecha to również możliwość pracy w miejscach o ograniczonej przestrzeni. Do przewodów o średnicy od 75 do 90 mm przeznaczone są nożyce dwuręczne. Można nimi ciąć kable zbrojone. W nowoczesnych konstrukcjach nożyc uwzględniono dwuetapowe cięcie przewodów. Przednia część ostrzy służy do przecięcia izolacji przewodu oraz wstępnego nacięcia żył. W następnej kolejności używana jest tylna część ostrzy, w których przewidziano dużą dźwignię umożliwiającą szybkie i precyzyjne przecięcie również przewodów o większych przekrojach.

Nożyce hydrauliczne
Nożyce hydrauliczne są niezastąpione przy cięciu kabli o dużej średnicy. Ostrze ma mechanizm prowadzenia, a głowica jest obracana i wyposażona w klapkę. W konstrukcji urządzenia przewidziano automatyczny ciśnieniowy zawór zwrotny. Nożyce hydrauliczne współpracują z pompami nożnymi lub elektrycznymi. Interesujące rozwiązanie stanowią także pompy wyposażone w silnik spalinowy. Urządzenia tego typu nadają się do zasilania urządzeń zaciskających i tnących każdej wielkości. Niektóre modele wyposażono w kosze ochronne. Obecne na rynku pompy dostępne są jako jednostopniowe lub dwustopniowe. Pompy jednostopniowe cechuje mniejsza objętość i średnie prędkości. Wersje dwustopniowe są kilkakrotnie szybsze w porównaniu z urządzeniami 16jednostopniowymi. Istotna cecha wszystkich pomp to wytrzymała obudowa ze stalowym zbiornikiem. Do połączenia z praską przeznaczone są węże hydrauliczne zakończone szybkozłączem. Pompy z napędem elektrycznym w zależności od modelu zasila napięcie jedno- lub trójfazowe. W razie potrzeby nabyć można pompy z wieloma wyjściami ciśnieniowymi i różnymi długościami przewodu połączeniowego. Na rynku dostępne są także elektrohydrauliczne nożyce do cięcia kabli. Szybki posuw zapewniony jest dzięki dwustopniowej hydraulice, przy czym ciśnienie jest ograniczane automatycznie. Część roboczą stanowi głowica tnąca z zamykanym ostrzem i prowadzeniem noża. Jest ona obracana o 270°. Cięcie jest sterowane i kontrolowane elektronicznie. Powrót przeprowadzany jest w sposób ręczny. W razie potrzeby skorzystać można z funkcji „szybki stop". Do celów kontrolnych i serwisowych przeznaczony jest interfejs Mini-USB, pozwalający na podłączenie urządzenia do komputera PC. Przydatna jest także kontrolka stanu naładowania akumulatora, natomiast komfort pracy poprawi ergonomiczny kształt i wyważenie, co pozwala na obsługę jedną ręką. Ciśnienie może być kontrolowane na manometrze. Należy podkreślić, że szczotki silnika wymieniane są w bardzo prosty sposób.

18Noże do ściągania izolacji
Najprostsze noże pozwalają na zdejmowanie zewnętrznej izolacji z kabli o dużych przekrojach. Jest również możliwe usuwanie zewnętrznej i wewnętrznej warstwy izolacji w kablach wielowarstwowych oraz zewnętrznej izolacji z przewodów wielożyłowych. Dzięki ślizgowemu zakończeniu ostrza hakowego wyeliminowano możliwość mechanicznego uszkodzenia żyły kabla lub wewnętrznych warstw izolacji podczas zdejmowania izolacji zewnętrznej. Niektóre noże mogą przeciąć ołowiany pancerz zewnętrzny kabla. Komfort użytkowania poprawi izolowana i ergonomiczna rękojeść.
Ostrze jest chronione plastikowym pokrowcem, który można założyć na pasek. Głębokość nacięcia izolacji jest regulowana za pomocą wkrętu umieszczonego w dolnej części rękojeści. Ostrze noża ustawia się samoczynnie w kierunku cięcia. Niektóre modele są wyposażone w dodatkowe ostrze wspomagające oraz w plastikowy reduktor, który umożliwia dopasowanie noża do przewodów o średnicach z dolnego zakresu. Niektóre modele noży przeznaczone są do zdejmowania izolacji z okrągłych przewodów. Dzięki nim jest możliwe cięcie wzdłużne i obwodowe po wstępnym, precyzyjnym ustawieniu położenia i wysunięciu ostrza. Przyda się także dodatkowe ostrze ułatwiające zdjęcie naciętej izolacji. Nabyć można noże przeznaczone do zdejmowania izolacji z przewodów okrągłych jedno- i wielożyłowych w zakresie od 0,75 do 6 mm² przy maksymalnej średnicy zewnętrznej obrabianego przewodu wynoszącej 10 mm. Wielkość wysunięcia ostrza tnącego jest stała i dostosowana do grubości izolacji najczęściej używanych przewodów. W niektórych nożach monterskich uwzględniono koła z ząbkami, które toczą się po zewnętrznej powierzchni kabla, ciągnąc za sobą ostrze przecinające izolację. Można ciąć wzdłuż kabla, w poprzek, a także po spirali. Dwustronne ostrze umożliwia bardzo dobre dopasowanie narzędzia do grubości ciętej izolacji.

17

Szczypce do ściągania izolacji
Szczypce przeznaczone są do ściągania izolacji z przewodów jedno- i wielożyłowych. Po włożeniu przewodu do przyrządu i naciśnięciu rękojeści następuje przecięcie izolacji, po czym ściągana jest obcięta części izolacji. Jako zalety szczypiec wymienia się konstrukcję noży napinających, która zabezpiecza żyłę przed mechanicznym uszkodzeniem? Narzędzia tego typu znajdują zastosowanie przede wszystkim podczas prac z przewodami o różnych przekrojach. W niektórych modelach przewidziano śrubę regulacyjną pozwalającą na dopasowanie rozwarcia noży. Nowoczesne szczypce wykonane są ze stopu stali chromowo-wanadowej (CrV). Materiał ten zapewnia wytrzymałość oraz odporność na odkształcenia. Komfort pracy poprawia również sprężynka rozpierająca szczęki. Szczypce do ściągania izolacji dostępne są w wersjach izolowanych. W niektórych modelach uwzględniono rękojeść wykonaną z tworzywa TPR, wkładkę antypoślizgową oraz zabezpieczenie dłoni przed kontaktem z częścią metalową narzędzia. Nabyć można również szczypce z miękkim uchwytem. Tym sposobem zmniejsza się ryzyko uszkodzenia przewodu. W bardziej zaawansowanych urządzeniach uwzględniono systemy detekcji przekroju przewodu. Przydatne okażą się także zintegrowane boczne nożyce wykonane z poliamidu wzmocnionego włóknem szklanym. Ostrza są hartowane. Bardziej zaawansowane narzędzia stanowią ściągacze izolacji, przeznaczone do usuwania izolacji z gumy lub z tworzywa sztucznego z przewodów jedno-, wielo- i cienko żyłowych z kabli płaskich jednowarstwowych. W konstrukcji urządzeń przewidziano zderzaki do regulacji długości ściąganej izolacji. Regulowana jest również siła nacisku noży. Ściągacze wyposażone są także w obcinaki do kabli.

 

(...)

Damian Żabicki

Pełna wersja artykułu w EI 1/2016 do zakupu na portalu www.e-czasopismo.pl oraz www.magazyn-online.com